قانون شهروندی در اوکراین طبق قانون شهروندی و تابعیت دولت اوکراین فرزندی که در خاک اوکراین متولد میشود فارغ از تابعیت مادر و پدر و نیز ماهیت اقامتی آنها، شهروند اوکراین محسوب میشود و از بدو تولد از تمام مزایای شهروندی اوکراین حتی بدون زندگی در اوکراین بهرهمند میشود.
آمریکا و اوکراین در حال حاضر تنها کشورهای توسعه یافتهای هستند که این قانون (معروف به “اصل خاک”) در آنها اجرا میشود!
بخش یک: اطلاعات عمومی در مورد اوکراین و سفر به این کشور
۱٫ موقعیت جغرافیایی اوکراین
اوکراین با جمعیتی حدود ۴۸ میلیون نفر و وسعت ۶۰۳/۷۰۰ کیلومتر مربع در غرب روسیه و اروپای شرقی واقع شده است. در میان جمهوریهای شوروی سابق بعد از روسیه از جایگاه نسبتا مناسب علمی و تکنولوژیکی برخوردار است. شهرکیف پایتخت آن حدود ۴ میلیون نفر جمعیت دارد.
این کشور علیرغم داشتن زمستان نسبتا سرد، دلگیر و افسرده کننده، ازطبیعت زیبایی برخوردار است که با داشتن مراکز توریستی همچون کیف، اودسا، کریما، یالتا و لووف از شهرت نسبتا خوبی در اروپا برخوردار است.
زبان رسمی این کشور اوکراینی است، اما مردم مناطق جنوبی و شرقی آن بیشتر روس زبان هستند. در اوکراین افراد معدودی قادر به صحبت و مکالمه به زبان انگلیسی می باشند. بیش از ۸۰ درصد مردم پیروی کلیسای ارتدوکس و بقیه پیرو مذهب کاتولیک می باشند و اقلیت قابل توجهی مسلمان (بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار نفر) و اقلیتی یهودی نیز در این کشور زندگی می کنند.
واحد پول این کشور گریونی است که به طور متوسط هر دلار امریکا معادل ۵ گریونی با کمی نوسان قابل تبدیل است.
۲٫ وضعیت اجتماعی و فرهنگی
اوکراین علیرغم به ارث بردن برخی از ساختارهای علمی و صنعتی شوروی سابق از لحاظ سطح زندگی و درآمد و مسایل اجتماعی نسبت به دیگر کشورهای اروپای شرقی در سطح پایین تری قرار دارد. طبق آمارهای رسمی تعداد قابل توجهی بیمار ایدزی در این کشور وجود دارد که از این حیث در اروپا بی سابقه می باشد. بعد از ایدز، بیماریهای سل، هپاتیت و بیماریهای پوستی و گریپ(نوعی آنژیم ) در این کشور شایع است. برای اطلاعات بیشتر در مورد اوکراین به وب سایت www.ukraine.org مراجعه شود.
۳٫ایمنی و امنیت
جرائم خرد و خیابانی همچون کیف قاپی، باج گیری،تهدید و ارعاب، ایجاد مزاحمت بخصوص برای اتباع خارجی از سوی برخی افراد نژاد پرست و ارتکاب برخی سرقت های مسلحانه از منازل در شب،از دیگر مسائل نگران کننده اجتماعی در اوکراین است و برخی توریست ها و اتباع خارجی قربانیان کیف قاپی و سرقت هستند.
در سال گذشته موارد متعددی از جمله آزار و اذیت برخی از تجار و دانشجویان ایرانی و ایجاد مزاحمت و اخاذی از آنها به این نمایندگی گزارش شده است.
۴٫ قوانین ،آداب و رسوم
طبق ماده ۲۶ قانون اساسی اوکراین، اتباع خارجی و اتباع فاقد ملیت که به طور قانونی در خاک اوکراین سکونت دارند از همان حقوق و آزادیها و نیز مسئولیتهای اتباع اوکراین بهره مند می باشند، به جز در مواردی که درقانون اساسی،قوانین و یا قراردادهای بین المللی اوکراین آمده است.
مجموعه قوانین جانبی و جزائی اوکراین شامل ۴۴۷ ماده میباشد و از سال ۲۰۰۱ معتبر و مبنای استناد و استفاده در دادگاههای و مراجع قضائی میباشد . بخشهایی از این مجموعه قوانین که مربوط به اتباع خارجی است به شرح زیر است :
ماده ۶:اعتبارقانون مسئولیتهای جزائی درخصوص ارتکاب جرایم درخاک اوکراین
۱٫ تمامی افرادی که در خاک اوکراین مرتکب جرمی می شوند در قبال این مجموعه قوانین مسئول و پاسخگو هستند .
۲٫ موضوع ارتکاب جرم از سوی نمایندگان دیپلماتیک و یا سایر افرادی که بر اساس قوانین اوکراین و قراردادهای بین المللی اکراین با سایر کشورها قابل محاکمه توسط دادگاههای اوکراین نیستند از طریق دیپلماتیک حل و بررسی می گردد.
ماده ۸: اعتبار قانون مسئولیتهای جزایی درخصوص ارتکاب جرائم توسط افرادی خارجی و یا افراد فاقد ملیت در خارج از اوکراین
افراد خارجی و یا افراد فاقد ملیت که دائما در اوکراین سکونت ندارند در صورت ارتکاب جرم در خارج از اوکراین در موارد پیش بینی شده در قراردادهای بین المللی اوکراین و یا در صورتی که این افراد بر اساس مفاد این مجموعه قوانین مرتکب جرائم سنگین بر علیه حقوق و آزادی اتباع و یا منافع اوکراین شوند در قبال قوانین اوکراین در این کشور مسئول میباشد .
ماده ۹: عواقب حقوقی محاکمه افراد در خارج از اوکراین
در صورتی که دادگاه یک کشور خارجی تبعه اوکراین، شخصی خارجی و یا شخصی فاقد ملیت را بابت جرمی که در خارج از اوکراین مرتک شده محاکمه و مجرم اعلام نماید و آن شخص مجددا در اوکراین مرتکب جرم گردد، حکم دادگاه آن کشور نیز میتواند محسوب گردد.
۵٫ الزامات ورود و اقامت در اوکراین
۱٫اشخاصی که شهروند کشورهای مستقل مشترک المنافع نیستند برای ورود به اوکراین نیازمند روادید میباشند.روادید ورودی به اوکراین را می توان از سفارت اوکراین در تهران دریافت کرد.
۲٫وجود دعوت نامه از طرف شخص، شرکت و یا سازمانی دراوکراین برای دریافت روادید الزامی بوده و شهروندان خارجی نمی توانند در فرودگاه و یا نقاط عبور مرزی روادید دریافت کنند. مؤسسه خدمات تجاری کیف به طور مصرانه توصیه می کند که تجار پیش از ورود به اوکراین مدارک خود را بیمه کنند. مهلت اعتبار روادید در دعوت نامه مسافر مشخص می گردد. برای تمدید مهلت اعتبار روادید باید به « اویر» اوکراین مراجع شود. (تلفن تماس: ۰۴۴- ۲۲۶۳۳۷۹)
۳٫ همه اتباع خارجی که از اوکراین بازدید می کنند غیر از اشخاصی که سه روز کاری در خاک اوکراین می خواهند بمانند و غیر از افراد نابالغ (کمتر از ۱۸ ) باید گذرنامه های خود را در ادارات صدور روادید ، مجوز و گذرنامه وزارت امور خارجه (اویر ) ثبت کنند. کنترل شدیدی در اجرای این قانون وجود ندارد ولی مسافرانی که گذرنامه هایشان را ثبت نکرده اند در هنگام خروج از اوکراین و برای تمدید مهلت اعتبار روادید دچار مشکلات و تاخیر خواهند شد. ثبت پاسپورت به هنگام اقامت در هتل ها، هنگام ثبت شرکت توسط تجار و هنگام ثبت نام دانشجویان به صورت اتوماتیک انجام می شود.
میزبانان، اقوام و خویشاوندان و صاحب خانه های خارجیان باید گذرنامه های آنان را در اداره صدور روادید، مجوز و گذرنامه وزارت امورخارجه به ثبت برسانند. حق ثبت معمولا هنگام تمدید اعتبار روادید و ثبت پاسپورت پرداخته میشود.(اگرچه تعدادی ازصاحبخانه های اوکراینی برای فرار از مالیات از ثبت اقامت برای اتباع خارجی خودداری می کنند و این موضوع باعث برخی مشکلات برای دانشجویان ایرانی که قصد اقامت درمنزل استیجاری را دارند ، شده است.)
۴٫کلیه اتباع خارجی موظف هستند در هنگام ورود محل اقامت خود و سازمان دعوت کننده را اعلام نمایند.
۵٫اتباع خارجی قبل از مراجعه به گیت عبور، موظف به تکمیل فرمی در خصوص مشخصات فردی، هدف از انجام سفر، مدت زمان اقامت در این کشور، سازمان دعوت کننده و غیره میباشد.
۶٫ ورود و خروج اشیائی همچون مواد منفجره، مواد محترقه، مواد مخدر، اشیاء تیز و برنده، مواد روانگردان، سلاح گرم ، وسایل کامپیوتری و گرافیکی، اشیاء عتیقه،دارو، مواد شیمیائی، مواد غذایی با حجم بالا، حمل مواد غذائی و مایعات در ظروف شیشه ای ممنوع است .
۷٫ ورود وسایل برقی،کامپیوتری، هنری، منزل و طلاجات و غیره ممنوع نیست، اما فرد موظف به پرداخت حق گمرک می باشد.
۸٫ ورود و خروج ارز از اوکراین ممنوع است، در صورتی که فرد بیش از ۸۵ گریونا (واحد پول اوکراین معادل ۱۵۰ تومان ایران ) و ۱۰۰۰ دلار آمریکا داشته باشد، هنگام ورود باید با تکمیل فرم مربوطه اعلام نماید، در غیر این صورت در زمان بازرسی توسط پلیس و همچنین در هنگام خروج در صورتی که ارز همراه بیش از مبلغ فوق باشد، مصادره شده و علاوه بر آن فرد موظف به پرداخت جریمه نیز میباشد. با توجه به سوابق موجود این مسأله موجب مشکلات زیادی برای شهروندان ایرانی شده است.
۹٫ کلیه افراد موظف هستند قبل از عبور از گمرک،فرم مربوط را تکمیل نمایند و وسایل همراه خود را اعلام نمایند.
۶٫ بهداشت
۱٫ از نوشیدن آب شیر پرهیز شود. (آب آشامیدنی در هتل ها و سوپرمارکتها فروخته می شود.)خارجی هایی که برای مدت طولانی به اوکراین سفر می کنند، می توانند فیلترهای تصفیه آب را برای استفاده از آب تصفیه شده تهیه کنند. کسانیکه برای مدت کوتاه در اوکراین اقامت خواهند کرد باید از کیفیت و بهداشتی بودن محصولات غذائی مطمئن باشند .
۲٫ پیش از مسافرت باید واکسن های لازم تزریق شود .
۳٫در اوکراین بیمه های بین المللی در بیمارستانهای خصوصی معتبر نمی باشد. بیماران برای درمان باید به پلی کلینیک های دولتی و یا خصوصی مراجعه کنند. برای بستری شدن در بیمارستان ،پزشک معالج باید دستور العمل لازم را به بیمارستان اعلام کند . برای موارد اورژانسی، می توان با اورژانس دولتی و با شماره ۰۳ تماس گرفت. ( گرفتن این شماره از تمامی باجه های تلفن بصورت مجانی است و نیازی به داشتن کارت تلفن نمی باشد) . هزینه ای بابت خدمات اورژانس دولتی پرداخت نمی گردد .
خدمات اورژانسی از سوی شرکت های خصوصی از قبیل بوریس، مدیکوم و سایر شرکت ها نیز انجام می گیرد. به عنوان مثال، برای تماس با شرکت مدیکوم باید با تلفن ۰۵۵ تماس گرفت و هزینه اورژانس تقریبا معادل ۳۰ دلار میباشد .
بیمارستان ها از پذیرش مستقیم بیماران اورژانسی خودداری می کنند. خارجی ها باید بابت هزینه های درمانی غیر اورژانسی به بیمارستان ها پول پرداخت نمایند و این امکان را دارند که بدون پیش پرداخت در بیمارستان های دولتی بستری شوند.
۴٫ با توجه به شیوع بیماریهایی همچون ایدز ،سل و هپاتیت، ضروری است ضمن رعایت نکات بهداشتی ، از هرگونه ارتباطات غیر مطمئن پرهیز شود.